ΓΙΑΤΙ ΛΕΜΕ ΝΑΙ ΣΤΟΝ ΕΟΡΤΑΣΜΟ ΤΗΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ
ΠΑΡΑΘΕΤΩ ΜΙΑ ΣΕΙΡΑ ΑΠΟ ΑΡΘΡΑ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΝΑ ΥΠΑΡΧΕΙ ΠΛΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ ΣΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ
ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940:
ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ ΟΔΗΓΗΣΑΝ ΣΤΗ ΦΟΒΕΡΗ ΑΥΤΗ ΣΥΡΡΑΞΗ
Από την Ιωάννα Κακαβέλλη
Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος, όμως, πέρα από τα τραγικά γεγονότα του πολέμου, "γέννησε" και τρομερά επακόλουθα, που θα έδειχναν το φοβερό πρόσωπό τους λίγα χρόνια αργότερα οδηγώντας τον κόσμο σε νέο αιματοκύλισμα. Ο λόγος για τον Αδόλφο Χίτλερ, έναν Αυστριακό δεκανέα, που είχε βαθιά μέσα του το μικρόβιο της αρχηγίας, αλλά και ενός αρρωστημένου οράματος.
Η ήττα ήρθε απρόσμενα για το γερμανικό λαό, καθώς, σύμφωνα με την τακτική της γερμανικής ηγεσίας, δεν ανακοινωνόταν ποτέ η πραγματική κατάσταση του μετώπου, αλλά δινόταν πάντα μια ευοίωνη και ελπιδοφόρα εικόνα. Μετά το τέλος του πολέμου και την επιβολή των ταπεινωτικών και εξοντωτικών πολεμικών κυρώσεων κι αποζημιώσεων που επιβλήθηκαν στο γερμανικό κράτος, άρχισε να μπαίνει σε ισχύ μια προπαγάνδα για να δικαιολογηθούν τα αδικαιολόγητα. Σύμφωνα με την προπαγάνδα αυτή η αιτία για την απρόσμενη ήττα των γερμανικών στρατευμάτων, του εξευτελισμού και της οικονομικής κατάρρευσης που υπέστη το γερμανικό κράτος ήταν οι Εβραίοι τραπεζίτες. Η ιδέα αυτή γαλούχησε τόσο τη γενιά του πολέμου όσο και τις νεώτερες γενιές, χάρις στην καλή οργάνωση της προπαγάνδας.
Την ιδέα αυτή ενστερνίστηκε κι ο Αδόλφος Χίτλερ, που από τα νιάτα του αναλωνόταν στην ανάγνωση βιβλίων αντισημιτικής προπαγάνδας. Ήταν ένας άκρατος εθνικιστής, που δε μπορούσε να συμβιβαστεί με την ιδέα ότι οι Εβραίοι, όπως άλλωστε κι άλλοι λαοί, επιθυμούσαν να κρατήσουν τα έθιμα και τις παραδόσεις τους κι όχι να αφομοιωθούν από την τοπική κουλτούρα. Έτσι τους έβλεπε ως μία "ξένη περίεργη ράτσα" που είχε εισβάλει στη χώρα του και θεωρούσε ότι χρησιμοποιούσαν τις παραδόσεις τους με σκοπό τη συγκέντρωση πλούτου και δύναμης. Αποφάσισε, λοιπόν, να τους σταματήσει για να μη βλάψουν και τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη με τη "φιλαργυρία" τους. "Ποτισμένος" από τον τυφλό εθνικισμό του και το μίσος του για το εβραϊκό έθνος, ξεκίνησε έναν παθιασμένο αγώνα εξαφάνισης των Εβραίων και επικράτησης του γερμανικού έθνους, της Αρίας Φυλής, που ήταν τέλεια κατά την άποψή του.
Στις 9 Νοεμβρίου του 1923 ο Χίτλερ με τον Ludendorf επιχείρησαν ένα πραξικόπημα στο Μόναχο, που όμως απέτυχε και οι επικεφαλής των Ναζί συνελήφθησαν. Στη δίκη που ακολούθησε το 1924 κατάφερε, επιδεικνύοντας ένα έξοχο ρητορικό ταλέντο, να μετατρέψει το φιάσκο σε προσωπική επιτυχία. Εκείνη τη χρονιά, το 1924, κυκλοφόρησε το βιβλίο του "Ο Αγών μου", στο οποίο αναφέρει χαρακτηριστικά ανάμεσα στα άλλα ότι όλοι οι Εβραίοι πρέπει να εξαλειφθούν, καθώς αποτελούν ενσαρκώσεις του διαβόλου.
Στις κοινοβουλευτικές εκλογές που διεξάχθηκαν στις 14 Σεπτεμβρίου του 1930 οι Ναζί πήραν το 18% των ψήφων. Η άνοδός του στην εξουσία ξεκινάει και η ρητορική του δεινότητα τον αναδεικνύει σε έξοχο πολιτικό και τον βοηθάει να κερδίσει με το μέρος του μεγάλο μέρος του γερμανικού λαού, που στηρίζει πάνω του τις ελπίδες του για οικονομική, εθνική και ηθική ανάκαμψη. Στις 31 Ιουλίου του 1932 το κόμμα του, το Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα (NSDAP) κερδίζει το 37% των ψήφων και γίνεται ένα από τα μεγαλύτερα της γερμανικής Βουλής. Στις εκλογές, όμως, της 6ης Νοεμβρίου του 1932 το κόμμα του παίρνει μόλις το 33% των ψήφων. Αυτό, όμως, δεν εμποδίζει τελικά την άνοδό του στην εξουσία, καθώς στις 30 Ιανουαρίου του 1933 ο Αδόλφος Χίτλερ γίνεται ο Καγκελάριος της Γερμανίας κι επιβάλει ένα ολοκληρωτικό καθεστώς. Ο αντίκτυπος της αναρριχήσεώς του στην εξουσία αντιμετωπίστηκε σχετικά αδιάφορα και χωρίς την παραμικρή ένδειξη ανησυχίας, όπως δείχνει το δημοσίευμα της εφημερίδας "Εσπερινή" στο φύλλο της 1ης Φεβρουαρίου του 1933, που μιλάει με ιδιαίτερα κολακευτικά λόγια τόσο για τη μέχρι στιγμής καριέρα του Χίτλερ όσο και για το χαρακτήρα του.
Γενικά, η δεκαετία του 1930 ήταν ιδιαίτερα ταραγμένη. Εκτός από την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία της Γερμανίας σηματοδοτείται, επίσης, από την επικράτηση φασιστικών καθεστώτων και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς και από την εκδήλωση μιας τρομακτικής οικονομικής κρίσης, που επεκτάθηκε σε παγκόσμια κλίμακα. Όλη αυτή η αναταραχή σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο δημιούργησε ένα αίσθημα αστάθειας και ανασφάλειας στα έθνη και κατ' επέκταση πρόσφορο έδαφος για ταραχές. Στο β΄ μισό της δεκαετίας η χρήση βίας ήταν ο κανόνας όσον αφορούσε στη ρύθμιση των διακρατικών διαφορών. Η Ευρώπη εκείνη την εποχή έμοιαζε με έναν υπερευαίσθητο εκρηκτικό μηχανισμό που ήταν έτοιμος με την παραμικρή κίνηση να εκραγεί, κάτι που δεν άργησε να γίνει.
Από την πρώτη στιγμή της διακυβέρνησής του ο Χίτλερ δείχνει το σκληρό αντισημιτικό του πρόσωπο εφαρμόζοντας ιδιαίτερα αυστηρά μέτρα κατά των Εβραίων πολιτών της Γερμανίας: προέβη σε απολύσεις των Εβραίων δημόσιων υπαλλήλων, σε δημόσιες καύσεις βιβλίων Εβραίων και αντιναζιστών συγγραφέων σε όλη την επικράτεια.
Στις 2 Αυγούστου του 1934 ο θάνατος του προέδρου Von Hindenburg οδηγεί στη συγκέντρωση των εξουσιών στο πρόσωπο του Χίτλερ, που πλέον εκτός από το αξίωμα του καγκελάριου κατέχει και αυτό του προέδρου. Ενδυναμωμένος, πλέον, συνεχίζει με ιδιαίτερη σκληρότητα και απανθρωπιά το αποτρόπαιο έργο που επινόησε το αρρωστημένο μυαλό του. Στις 15 Σεπτεμβρίου του 1935 τέθηκαν σε ισχύ οι "Νόμοι της Νυρεμβέργης" που άλλαξαν δραματικά τις ζωές των Γερμανοεβραίων: αποκλείστηκαν από το στρατό, έκαναν την εμφάνισή τους πινακίδες που "γνωστοποιούσαν" στους Εβραίους ότι ήταν ανεπιθύμητοι και απαγορεύθηκαν οι σχέσεις μεταξύ Εβραίων και Γερμανών, για να μην αλλοιωθεί η αρία φυλή. Μάλιστα, αρκούσε ένα μόνο μέλος της οικογένειας δύο ή τρεις γενιές πριν να ήταν μέλος της εβραϊκής κοινότητας, για να θεωρηθεί κανείς Εβραίος και να υποστεί τις βάρβαρες κυρώσεις. Το 1938 η στάση του σκλήρυνε ακόμα πιο πολύ με βανδαλισμούς εβραϊκών περιουσιών, εγκλεισμό σε στρατόπεδα και εξόντωσή τους με δηλητηριώδη αέρια.
Επιθυμώντας να επεκταθεί η πολιτική του σε όλο τον κόσμο και να επικρατήσει η Γερμανία των άλλων κρατών, παίρνοντας εκδίκηση για τους εξευτελισμούς και τις ήττες του παρελθόντος, παράλληλα με την αντισημιτική πολιτική φρόντιζε να εμφυσά στις καρδιές των Γερμανών έναν άκρατο εθνικισμό, που οδηγούσε στον τυφλό και χωρίς λογική φανατισμό, καθώς και στην πυρετώδη πολεμική προετοιμασία. Παρ' όλ' αυτά κανένα ευρωπαϊκό κράτος δεν αντέδρασε στις πράξεις του Χίτλερ, είτε εθελοτυφλώντας είτε γιατί δεν πίστευαν ότι μπορούσε να προκαλέσει μια τόσο σοβαρή κατάσταση στον ευρωπαϊκό χώρο, παρά μόνο όταν εξαναγκάστηκαν και πλήρωσαν βαρύ τίμημα εξαιτίας της υποτίμησης αυτού του τόσου ισχυρού αντιπάλου.
Η πρώτη επιθετική ενέργεια του Αδόλφου Χίτλερ εκδηλώθηκε με την υποχρεωτική προσάρτηση της Αυστρίας ως "με το ζόρι" συμμάχου του στα επεκτατικά του σχέδια, αφού ήταν μια χώρα ομόγλωσση και με κοινή ιστορία και προέλευση. Προχωρώντας στις 15 Μαρτίου του 1939 σημειώνεται η προσάρτηση της Βοημίας και της Μοραβίας, καθώς και η κατάλυση του κράτους της Τσεχοσλοβακίας. Η Ευρώπη πλέον παρακολουθεί με τρόμο την απειλητική του πορεία, αλλά και πάλι μένει αδρανής.
Την 1η Σεπτεμβρίου του 1939 τα γερμανικά στρατεύματα εισβάλλουν στην Πολωνία και πλέον σημειώνεται η αρχή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν δύο μέρες αργότερα η Αγγλία κι η Γαλλία, οι δύο μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης, κηρύσσουν τον πόλεμο στη Γερμανία και στο Γ΄ Ράιχ. Λίγα μόλις χρόνια μετά τη λήξη του Α΄ Παγκοσμίου η Ευρώπη βρίσκεται πάλι στη δίνη μιας νέας αιματηρής σύρραξης.
Η μία μετά την άλλη οι χώρες της Ευρώπης μπλέκονταν στα δίχτυα του πολέμου που απλώνονταν παντού με δυσοίωνα μηνύματα για το μέλλον. Η Ιταλία με επικεφαλής το Μουσολίνι τάχθηκε με το μέρος της Γερμανίας, που είχε ξεκινήσει τον πόλεμο με μια μεγάλη και πολύ καλά εξοπλισμένη και εκπαιδευμένη στρατιωτική δύναμη: 103 μεραρχίες και 2700 αεροπλάνα μάχης.
Η Ελλάδα αποφασίζει να παραμείνει ουδέτερη και προσπαθεί με όλες τις δυσκολίες που έχει η εφαρμογή μιας τέτοιας απόφασης στις δεδομένες συνθήκες, να τηρήσει την ουδετερότητά της. Εκείνη την περίοδο ήταν κι εκείνη υπό τη σκιά ενός ολοκληρωτικού καθεστώτος με αρχηγό τον Ιωάννη Μεταξά, ενός γερμανόφιλου δικτάτορα που βάδιζε στα χνάρια του Χίτλερ, αλλά με πολύ λογικότερα βήματα.
Η ουδετερότητα που "με νύχια και με δόντια" οι Έλληνες προσπαθούν να διατηρήσουν δέχεται σύντομα ένα ισχυρό πλήγμα: στις 15 Αυγούστου του 1940, όταν γιορταζόταν με λαμπρότητα η Κοίμηση της Θεοτόκου, το πολεμικό μας πλοίο "Έλλη" που απέδιδε τιμές στην Παναγία στο λιμάνι της Τήνου δέχτηκε μια άνανδρη επίθεση, ένα "αγνώστου προελεύσεως" υποβρύχιο την τορπιλίζει και πολλοί ναύτες παρασύρονται στον υγρό τάφο. Η αντίδραση του λαού ήταν άμεση και παρά το γεγονός ότι αποτελούσε κοινό μυστικό η ιταλική εθνικότητα του υποβρυχίου, οι επίσημες κρατικές πληροφορίες το αποσιωπούν ως μια ύστατη προσπάθεια να περάσει η χώρα αλώβητη τη λαίλαπα του πολέμου, που έκρουε απειλητικά την πόρτα της. Η διαβεβαίωση στις 18 Σεπτεμβρίου του κόμη Τσιάνο ότι "η Ιταλία δεν πρόκειται να επιχειρήσει τι κατά της Ελλάδος" δεν ήταν αρκετή ώστε να διασκεδάσει την ανησυχία των Ελλήνων πολιτικών για τα γεγονότα, αλλά παρ' όλ' αυτά προσπαθούσαν να πιστέψουν και να καθησυχάσουν και το λαό.
Παρά τις προσπάθειες, όμως, έμελλε να προσθέσουμε κι άλλες σελίδες με αγώνες και θυσίες στη μακραίωνη ιστορία μας. Στις 3 τα ξημερώματα της 28ης Οκτωβρίου ο Ιωάννης Μεταξάς δέχεται στην κατοικία του στην Κηφισιά τον Ιταλό Πρεσβευτή Εμμανουέλε Γκράτσι με μια τελεσιγραφική διακοίνωση, σύμφωνα με την οποία "η ουδετερότητα της χώρας είχε αποβεί ολοένα και περισσότερο απλώς και καθαρώς φαινομενική", καθώς η Ελλάδα έδειχνε την καθαρή προτίμηση και συμπαράστασή της στην Αγγλία. Επομένως, η Ρώμη κατέληξε στην απόφαση "να ζητήσει, ως εγγύηση της ουδετερότητας της Ελλάδας και ως εγγύηση της ασφάλειας της Ιταλίας, το δικαίωμα να καταλάβει δια των ενόπλων αυτής δυνάμεων και δια την διάρκειαν της σημερινής συρράξεως μετά της Αγγλίας ορισμένα στρατηγικά σημεία του ελληνικού εδάφους". Ο Μεταξάς απάντησε στον Γκράτσι ότι θεωρούσε το περιεχόμενο και το χαρακτήρα της διακοινώσεως ως κήρυξη πολέμου. Έτσι, με τη γαλλική φράση "Alors, c' est la guerre", που σημαίνει "Πόλεμος λοιπόν" απέρριψε το τελεσίγραφο και σηματοδότησε την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο. Μέσα σε μια νύχτα ο Μεταξάς από δικτάτορας μετετράπη χάρη στη φορά της ιστορίας σε λαϊκό ηγέτη, που καθοδηγούσε τον αγώνα του ελληνικού λαού για περιφρούρηση της ελευθερίας του, των πατρογονικών εστιών και εδαφών του. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ιστορική φράση που αποδίδεται στο Μεταξά, το "ΟΧΙ", δεν ανήκει στον ίδιο το δικτάτορα, αλλά παρουσιάστηκε σαν τίτλος της εφημερίδας Ελληνικόν Μέλλον στις 30 Οκτωβρίου του 1940 κι έκτοτε καθιερώθηκε και συνδέθηκε με το όνομά του.
Το δεύτερο δεδομένο αφορά στην ουσία του καθεστώτος που επέβαλε ο Μεταξάς στην Ελλάδα. Επρόκειτο για ένα καθεστώς που δεν ήταν ολοκληρωτικού τύπου με κομματική συγκρότηση και λαϊκό έρεισμα, όπως του Χίτλερ που αντλούσε τη δύναμή του από την αποδοχή και τη συναίνεση του λαού, αλλά μια φασίζουσα δικτατορία που αντλούσε τη δύναμή της αποκλειστικά σχεδόν από το παλάτι και εξαρτιόταν από την ανοχή της Αγγλίας, που δε θα δίσταζε να απαιτήσει την απομάκρυνσή του από την εξουσία αν εμπόδιζε τα σχέδιά της ή δεν εξυπηρετούσε τα συμφέροντά της. Αυτό ήταν ένα γεγονός που ο Μεταξάς όχι μόνο γνώριζε πολύ καλά, αλλά και φοβόταν και προσπαθούσε να το αποτρέψει.
Παρ' όλ' αυτά δε μπορούμε να αγνοήσουμε την ύπαρξη ενός πατριωτισμού στον Μεταξά, όπως δηλώνει καθαρά η περίφημη φράση από το Ημερολόγιό του: "Φοβερά απόφασίς μου". Χαρακτηρίζει φοβερή την απόφασή του για ένοπλη αντίσταση της χώρας, γιατί ως έμπειρος στρατιωτικός γνώριζε πολύ καλά ότι η Ελλάδα οδηγούνταν με μαθηματική ακρίβεια στην καταστροφή, αλλά τουλάχιστον θα είχε πέσει ηρωικά και θα είχε σώσει το γόητρό της. Ο πραγματισμός του σε συνδυασμό με το αίσθημα πατριωτισμού που τον διακατείχε ενίοτε τον οδήγησε στην άποψη ότι η ένοπλη αντίσταση θα είχε αυτόματα τοποθετήσει την Ελλάδα στο πλευρό των Άγγλων και των συμμάχων τους, οπότε θα ήταν με τους νικητές μετά το τέλος του πολέμου και αυτό θα διευκόλυνε κάποιες πολιτικές διεκδικήσεις προς όφελος της χώρας. Θα ήταν εφικτή, δηλαδή, η πραγματοποίηση της απαίτησης για προσάρτηση των ιταλοκρατούμενων Δωδεκανήσων στο ελληνικό κράτος, κάτι που τελικά έγινε αποδεικνύοντας τη διορατικότητα του Μεταξά.
Γεννάται το ερώτημα για ποιο λόγο η Ιταλία αποφάσισε την επίθεση στην Ελλάδα, ποια είναι τα βαθύτερα αίτια αυτής της επίθεσης, παρά τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις των Ιταλών αλλά και αντίθετα με τα γενικότερα πολεμικά σχέδια του συμμάχου του Μουσολίνι, του Χίτλερ. Η Ιταλία μπήκε στον πόλεμο στο πλευρό της Γερμανίας τον Ιούνιο του 1940 σκοπεύοντας στην επίτευξη των υπερφίαλων επεκτατικών ονείρων του Μουσολίνι, που ήθελε να επωφεληθεί από τις επιτυχίες των γερμανικών στρατευμάτων. Η εξέλιξη των πραγμάτων ωστόσο δεν ήταν αυτή που περίμενε, καθώς το Βερολίνο αναλάμβανε στρατηγικές πρωτοβουλίες με νικηφόρα αποτελέσματα χωρίς την προηγούμενη ενημέρωσή του ως συμμάχου κι αυτό έθιγε στο έπακρο τη φιλοτιμία και ματαιοδοξία του Μουσολίνι, που αισθάνθηκε προσβεβλημένος και περιθωριοποιημένος. Η ενδεχόμενη συνεννόηση Χίτλερ-Πεταίν έθετε, επίσης, σε μεγάλο κίνδυνο τις ιταλικές αξιώσεις στη δυτική Μεσόγειο και στην Αφρική προκαλώντας την κλιμακούμενη δυσαρέσκεια του Μουσολίνι και οδηγώντας τον στην απόφαση να επιτεθεί στην Ελλάδα, μόλις τέσσερις μήνες μετά τη σύναψη συμμαχίας με τη Γερμανία. Μάλιστα, στις 12 Οκτωβρίου του 1940 εκμυστηρευόταν στους επιτελείς του: "Ο Χίτλερ με θέτει πάντοτε αντιμέτωπο με τετελεσμένα γεγονότα. Αυτή τη φορά θα τον πληρώσω με το ίδιο νόμισμα. Θα μάθει από τις εφημερίδες ότι κατέλαβα την Ελλάδα. Έτσι, θα αποκατασταθεί η ισορροπία....". Η επίθεση είχε προγραμματιστεί για τις 26 Οκτωβρίου αλλά τεχνικά προβλήματα οδήγησαν στη σαρανταοχτάωρη αναβολή της.
Η αντίδραση του λαού στην κήρυξη του πολέμου ήταν μοναδική, εκπληκτική κι ενθουσιώδης. Θα περίμενε κανείς την έκφραση ανησυχίας κι ίσως κάποιας δειλίας και προβληματισμού, δεδομένου ότι τάσσονταν εναντίον μεγάλης στρατιωτικής δύναμης. Είχε, όμως, συσσωρευτεί μεγάλη αγανάκτηση στις ψυχές των Ελλήνων από τις κλιμακούμενες προκλήσεις των Ιταλών κι η κήρυξη του πολέμου ήρθε να εξωτερικεύσει την αγανάκτηση αυτή και το θυμό. Γι' αυτό με ενθουσιασμό έτρεχαν να στρατευθούν και να μεταφερθούν στα σύνορα για να "πετάξουν τον Ιταλό στη θάλασσα". Η αγέρωχη ελληνική ψυχή και καρδιά, τα ιδανικά που γαλούχησαν τόσες γενιές Ελλήνων έγιναν πηγή δύναμης για τους υπερασπιστές της πατρίδας. Έτσι, χωρίς να το περιμένει ο Μεταξάς βρήκε στο πρόσωπο του λαού έναν μεγάλο και ενθουσιώδη σύμμαχο που τάχθηκε άφοβα κι αγέρωχα υπέρ της απόφασής του. Ο αγώνας για ένα κοινό σκοπό συντελεί στο ξεχαστούν αμέσως τα μίση και οι έχθρες κι όλοι μαζί αδερφωμένοι παλεύουν για την επίτευξη του κοινά αποδεκτού στόχου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η επιστολή του Νίκου Ζαχαριάδη, Γραμματέα του ΚΚΕ, στις 2 Νοεμβρίου του 1940 με την οποία καλεί όλους τους οπαδούς του κόμματός του να ταχθούν υπέρ του Μεταξά και να πολεμήσουν για την πατρίδα τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Νίκος Ζαχαριάδης εκείνη την εποχή ήταν έγκλειστος στις φυλακές της Κέρκυρας ως πολιτικός κρατούμενος κάτω από συνθήκες απομόνωσης.
Εν μέσω λαϊκού ενθουσιασμού ξεκινούν οι υπερασπιστές της ελευθερίας και των ελληνικών ιδανικών για το μέτωπο. Στην Αθήνα επικρατεί γενικά ένα κλίμα αισιοδοξίας και συγκρατημένης ανησυχίας, που γίνεται προσπάθεια να διασκεδαστεί μέσα από τα τραγούδια, ποιος δεν ξέρει το θρυλικό "Παιδιά της Ελλάδος, Παιδιά" της Σοφίας Βέμπο που δονεί από συγκίνηση τις ψυχές μας, καθώς και τις γελοιογραφίες που κοσμούν τις σελίδες των εφημερίδων και τις επιθεωρήσεις που ανεβαίνουν στις θεατρικές σκηνές της εποχής και διακωμωδούν όσο γίνεται την κατάσταση. Οι πρώτες ελληνικές επιτυχίες δίνουν φτερά στη φαντασία των σεναριογράφων που με την πένα τους δίνουν το δικό τους αγώνα συμβάλλοντας πάρα πολύ στην εμψύχωση του λαού και των στρατιωτών.
Πυροβολητές στο μέσω των πυροβόλων τους.
Η ιταλική επίθεση εκδηλώθηκε πριν την εκπνοή του τελεσιγράφου, αλλά οι φύλακες των συνόρων μας ανταποκρίθηκαν κατά το δυνατό, χωρίς όμως να καταφέρουν να εμποδίσουν την εισβολή των ιταλικών στρατευμάτων στο ελληνικό έδαφος. Στην πρώτη φάση του πολέμου οι Ιταλοί είχαν πετύχει τους αντικειμενικούς στόχους τους με την κύρια επίθεση να εκδηλώνεται στο μέτωπο Ελαίας-Καλαμά, νευραλγικό κόμβο για την πρόσβαση στα Ιωάννινα, ενώ η αλπινιστική μεραρχία "Τζούλια" κινούνταν προς το Μέτσοβο.
Μετά την έβδομη ημέρα του πολέμου τα πράγματα αλλάζουν: η σθεναρή αντίδραση των ελληνικών δυνάμεων, που στο μεταξύ είχαν συνταχθεί, δίνει νέα τροπή στην εξέλιξη των πολεμικών επιχειρήσεων. Οι Ιταλοί καθηλώνονται απέναντι στο Καλπάκι, ενώ στο μέτωπο του Σμόλικα και του Γράμμου τα ιταλικά στρατεύματα που είχαν προωθηθεί απωθήθηκαν μέχρι τα παραμεθόρια υψώματα της Κόνιτσας. Μόλις στις 6 Νοεμβρίου ο Τσιάνο δηλώνει ότι "η πρωτοβουλία περιήλθε στον εχθρό.......Δεν πιστεύω ότι έχομε ηττηθεί, αλλά πολλοί έτσι διαισθάνονται". Το κουράγιο, το απαράμιλλο θάρρος και η αυτοθυσία των Ελλήνων στρατιωτών είχαν καταβάλει και ψυχικά τους εχθρούς.
Η νικηφόρα προέλαση του ελληνικού στρατού συνεχίζεται. Στις 14 Νοεμβρίου αναλαμβάνει γενική επίθεση στα μέτωπα της Ηπείρου και της βορειοδυτικής Μακεδονίας και κατορθώνει μέχρι τις 22 του ίδιου μήνα να απαλλάξει τις ελληνικές περιοχές από την οροσειρά του Γράμμου ως τις ακτές της Θεσπρωτίας από την παρουσία και του τελευταίου εισβολέα. Την ίδια ώρα τα πρώτα ελληνικά τμήματα εισέρχονται στην Κορυτσά και ακολουθεί η παράδοση της Μοσχόπολης, του Πόγραδετς, της Πρεμετής, των Αγίων Σαράντα και στις 8 Δεκεμβρίου του Αργυροκάστρου. Η μια μετά την άλλη αλύτρωτες περιοχές με ελληνικό πληθυσμό περιέρχονται στα χέρια των Ελλήνων γεμίζοντας εθνική υπερηφάνεια και αισιοδοξία όλο τον ελληνικό λαό. Έχοντας τον καιρό με τις χιονοπτώσεις και τις πλημμύρες ως σύμμαχο οι Έλληνες καταλαμβάνουν στις αρχές του 1941 την Κλεισούρα. Τα ιταλικά τμήματα παθαίνουν πανωλεθρία από τον καιρό που δεν είχαν προβλέψει και συνηθίσει.
Ωστόσο οι Ιταλοί δεν υποχωρούν, αλλά κάτω από το αυστηρό βλέμμα του Μουσολίνι, που βλέπει τα σχέδιά του να ναυαγούν κι τον ίδιο να ντροπιάζεται, ενισχύονται με σημαντικό αριθμό αντρών και επιχειρούν τη μεγάλη "εαρινή", όπως ονομάστηκε καθώς διεξήχθη το Μάρτιο, επίθεση, που καταλήγει όμως σε ναυάγιο.
Η νικηφόρα αντιμετώπιση της φασιστικής πρόκλησης από ένα τόσο μικρό κράτος έδωσε φτερά και ελπίδα όχι μόνο στους Έλληνες αλλά και στους συμμάχους που μάχονταν να αποτρέψουν τα άρρωστα και υπερφίαλα σχέδια του Χίτλερ και αποδεκατίζονταν αριθμητικά από το Γ΄ Ράιχ. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι οι "σύμμαχοί" μας οι Άγγλοι είχαν αρνηθεί στο Μεταξά την παροχή βοήθειας και έτσι αποδείχτηκε για άλλη μια φορά ότι η μεγάλη καρδιά και η ανδρεία μπορούν να υπερκεράσουν κάθε δυσκολία.
Ο Χίτλερ από την άλλη μεριά επιθυμούσε τη διατήρηση της περιοχής μας έξω από την ένοπλη διαμάχη, καθώς η κύρια πολεμική προσπάθεια της Γερμανίας εκτεινόταν στη δυτική Ευρώπη. Αξιόπιστες ενδείξεις αποδεικνύουν μάλιστα ότι δεν ήταν σε καμία περίπτωση διατεθειμένος να συνδράμει τον Ιταλό ομόλογό του. Αντίθετα, οι δυσχέρειες του Μουσολίνι άνοιγαν στο Χίτλερ το δρόμο για συνεννόηση με την υποταγμένη Γαλλία. Από την άλλη μεριά όμως η ήττα του Μουσολίνι σε ένα τόσο νευραλγικό χώρο, που έδινε τη δυνατότητα για τον έλεγχο ζωτικών εναέριων, χερσαίων και θαλάσσιων οδών ανάμεσα στην Κεντρική Ευρώπη και την Εγγύς Ανατολή, θα έδινε στους Άγγλους τη δυνατότητα να εγκατασταθούν σε ευαίσθητα σημεία της ελληνικής επικράτειας. Επομένως, θα ευνοούνταν η διείσδυση των αντιπάλων του Άξονα στην Τουρκία και η αεροπορική δράση κατά των πετρελαιοπηγών της Ρουμανίας.
Όταν, λοιπόν, στις 18 Δεκεμβρίου του 1940 ο Χίτλερ και οι επιτελείς του κατέστρωσαν το σχέδιο "Βαρβαρόσσα" για την επιθετική προσβολή της Ρωσίας, η κατάκτηση της Ελλάδας κρίθηκε επιβεβλημένη και τέθηκε σε προτεραιότητα για την κάλυψη των νώτων του γερμανικού στρατού. Έτσι, στις 13 Δεκεμβρίου του 1940 ο Χίτλερ υπέγραψε το σχέδιο "Μαρίτα", που προέβλεπε την ανάληψη πολεμικής επιχειρήσεως στη βαλκανική χερσόνησο με κύριο στόχο την Ελλάδα. Ο χρόνος διεξαγωγής της επίθεσης εντοπιζόταν στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου του 1941.
Η γερμανική επίθεση προετοιμάστηκε με προσοχή και επιμέλεια τόσο στο διπλωματικό όσο και στο στρατιωτικό πεδίο. Ο προσεταιρισμός της Γιουγκοσλαβίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας καθώς και η ουδετερότητα της Τουρκίας έδιναν στη Γερμανία όλη την ευχέρεια για κατάληψη της απομονωμένης Ελλάδας. Η εκδήλωση και επικράτηση στις 27 Μαρτίου του φιλοσυμμαχικού πραξικοπήματος στο Βελιγράδι απλώς καθυστέρησε μερικές μέρες τα σχέδια της Βέρμαχτ. Στις 6 Απριλίου του 1941 οι γερμανικές δυνάμεις προσέβαλαν τις γιουγκοσλαβικές και ελληνικές θέσεις ταυτόχρονα.
Οι Έλληνες αντιστέκονται και στη νέα αυτή επιθετική πράξη. Οι Έλληνες μαχητές επιτελούν με αυταπάρνηση το χρέος τιμής που έχουν επωμιστεί. Για τέσσερα εικοσιτετράωρα τα ελληνικά τμήματα αντιστέκονται σθεναρά και αποκρούουν τη γερμανική εισβολή στο μέτωπο της ανατολικής Μακεδονίας και της δυτικής Θράκης. Όταν όμως στον αγώνα λαμβάνουν μέρος και οι θωρακισμένες μεραρχίες συντελείται η αστραπιαία διάσπαση του μετώπου, η διείσδυση των Γερμανών στην κοιλάδα του Αξιού και η υπερκέραση της αμυντικής γραμμής στο Στρυμόνα. Αρχίζει λοιπόν η προέλαση των γερμανικών στρατευμάτων στον ελληνικό χώρο. Η Θεσσαλονίκη καταλαμβάνεται στις 9 Απριλίου, η Κατερίνη στις 17, η Λάρισα στις 19, η Λαμία στις 20 και η Χαλκίδα στις 25 Απριλίου. Η αντίσταση στον Αλιάκμονα και στις Θερμοπύλες ανέστειλε την πορεία μόνο για λίγα εικοσιτετράωρα, ενώ η ελληνική κυβέρνηση αποδεσμεύει τα αγγλικά αγήματα προκειμένου να διαφύγουν και να χρησιμοποιηθούν σε άλλο μέτωπο επωφελέστερα για τον κοινό αγώνα. Στις 27 Απριλίου οι Γερμανοί εισβάλουν στην Αθήνα, ενώ ο Γεώργιος ο Β΄ και τα μέλη της κυβέρνησης έχουν μεταφερθεί στην Κρήτη.
Τα χρόνια που ακολούθησαν μέχρι την απελευθέρωση στα τέλη του 1944 ήταν δραματικά, γεμάτα τραγικά γεγονότα και πολλούς αγώνες για την πολυπόθητη ελευθερία. Έχοντας την τύχη και την τιμή να έχω δυο παππούδες που έζησαν τα γεγονότα αυτά όταν νέα παιδιά πολεμούσαν για την πατρίδα τους, έχω ακούσει πολλές αφηγήσεις για ό,τι διαδραματίστηκε εκείνα τα μαύρα χρόνια και πιστεύω ότι δε θα έπρεπε ποτέ να ξεχαστούν από τις νεότερες γενιές, όταν η γενιά που με το αίμα της έγραψε αυτές τις σελίδες της ιστορίας χαθεί. 
Η σημασία του «ΟΧΙ» στην έκβαση του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου
Του Κώστα Ονισένκο
(onisenko@kathimerini.gr)
«Κύριε, αυτό είναι πόλεμος». Μ' αυτά τα λόγια ο Ιωάννης Μεταξάς απορρίπτει το τελεσίγραφο του Ιταλού πρεσβευτή Εμανουέλο Γκράτσι που ζητούσε παραχώρηση ελληνικών εδαφών για στρατιωτική χρήση από τις δυνάμεις του Άξονα. Τα ξημερώματα 28ης Οκτωβρίου του 1940 η Ελλάδα βγαίνει από την ουδετερότητα και συντάσσεται με τους Συμμάχους.
Έχουν γραφτεί πολλά για το πόσο ο Μεταξάς ήθελε να στραφεί κατά του Άξονα και αν το «Όχι» θα πρέπει να αποδοθεί στον ίδιο ή στον ελληνικό λαό συνολικά. Ένα ιστορικό πρόβλημα που θα μας απασχολήσει για αρκετό καιρό. Διαβάζοντας το τελεσίγραφο (... η Ιταλική Κυβέρνηση στην απόφαση να ζητήσει από την Ελληνική Κυβέρνηση -ως εγγύηση για την ουδετερότητα της Ελλάδας και ως εγγύηση για την ασφάλεια της Ιταλίας- το δικαίωμα να καταλάβει δια των ενόπλων αυτής δυνάμεων, για τη διάρκεια της σημερινής προς την Αγγλία ρήξεως, ορισμένα στρατηγικά σημεία του ελληνικού εδάφους...) αντιλαμβανόμαστε πως κάθε αρχηγός κράτους -έστω με ελάχιστη συνείδηση- μπορεί να διακρίνει πως πρόκειται για πράξη πολέμου. Κατά τη διάρκεια της ίδιας ημέρας ο Μεταξάς και ο βασιλιάς Γεώργιος Β' απευθύνουν διαδοχικά διαγγέλματα προς το λαό, στα οποία ενημερώνουν τους Έλληνες για την κατάσταση και τους καλούν να προασπιστούν την πατρίδα, στεκόμενοι αντάξιοι των προγόνων τους. Η Ελλάδα, για ακόμα μια φορά, βρισκόταν σε πόλεμο.
Στην εποχή μας οι συμμαχικές χώρες γιορτάζουν κάθε χρόνο τη λήξη του Β' ΠΠ την ώρα που η Ελλάδα έχει θεσπίσει ως αργία την είσοδό της στον πόλεμο, ένα γεγονός στο οποίο αξίζει να σταθούμε. Η ναζιστική Γερμανία ήταν ο «εφευρέτης» του «αστραπιαίου πολέμου», μιας τακτικής που χαρακτηρίζεται από ξαφνικές, σύντομες χερσαίες επιθέσεις υποστηριζόμενες από αέρος που βασίζονται στην άριστη οργάνωση και τα προηγμένα τεχνικά μέσα. Αυτήν ακριβώς την τεχνική δεν είχε καταφέρει να αντιμετωπίσει η συμμαχική Ευρώπη μέχρι την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο. Οι οργανωμένες γερμανικές και ιταλικές επιθέσεις μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν τόσο υπολογισμένες που το ποσοστό αποτυχίας τους ήταν ελάχιστο. Με λίγα λόγια, οι στρατοί του Άξονα απέφευγαν να εμπλακούν σε σημαντικές μάχες με χώρες που μπορούσαν να τους προβάλλουν ουσιαστική αντίσταση.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της ιταλικής εισβολής στην Αιθιοπία όπου η μεγαλύτερη αεροπορία του κόσμου είχε κληθεί να αντιμετωπίσει το... ένα βασιλικό αεροπλάνο. Ανάλογη ήταν και η πρόβλεψη για την Ελλάδα, ο Άξονας θεωρούσε πως μια μικρή αγροτική χώρα δεν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει στρατιωτικά έναντι της στρατοκρατούμενης Ιταλίας και ο πόλεμος θα είχε διάρκεια λίγων ημερών. Την κατάκτηση της Ελλάδας θα ακολουθούσε ο «πραγματικός πόλεμος», αυτή τη φορά εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης.
Η εκστρατεία θα ξεκινούσε με χτυπήματα στη Σοβιετική Ένωση από τα νώτα. Έχοντας φιλικά προσκείμενες τις Ρουμανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία και κατακτημένη την Πολωνία, ο Άξονας χρειαζόταν την Ελλάδα και τη Γιουγκοσλαβία για να ανοίξει ένας διάδρομος ξηράς, αέρος και θαλάσσης προς την Σοβιετική Ένωση για να παρελάσουν τα στρατεύματα στην επιχείρηση Βαρβαρόσα. Όταν η «επιχείρηση ρουτίνας» στην Ελλάδα μετατράπηκε σε εφιάλτη και αντί να κερδίζουν οι Ιταλοί έχαναν εδάφη επικράτησε σύγχυση και στα δύο αντίπαλα στρατόπεδα.
Οι νίκες της «μικρής» Ελλάδας ήταν ένα διπλό δώρο για τους Συμμάχους. Αφενός ράγισε η εικόνα του αήττητου εχθρού και αφετέρου έδωσε χρόνο για οργάνωση, το δεύτερο αφορούσε κυρίως τη Σ. Ένωση.Ο Στάλιν -που μέχρι πρότινος θεωρούσε σύμμαχο τον Χίτλερ και δεχόταν αντικρουόμενες πληροφορίες για την πρόθεση της Γερμανίας- είχε σπαταλήσει πολύτιμο χρόνο και οι -τουλάχιστον- τέσσερεις εβδομάδες που του «χάρισε» η ελληνική αντίσταση αποδείχθηκαν πολύτιμες για την οργάνωση της εθνικής άμυνας. Παράλληλα, το κύρος του Άξονα κλονίστηκε με αποτέλεσμα και οι φιλικά προσκείμενες χώρες να διστάζουν μπροστά σε μια συμμαχία με τις Γερμανοιταλικές δυνάμεις. Οι φόβοι για επέκταση των ιταλικών δυνάμεων στην Αφρική και Μ. Ανατολή διαλύθηκαν αφού αυτές είχαν «βαλτώσει» για μήνες στα ελληνικά βουνά.
Στις 216 ημέρες που κράτησε η οργανωμένη αντίσταση του ελληνικού στρατού, μέχρι τη στιγμή που έπεσε και το τελευταίο οχυρό στην Κρήτη, όλος ο κόσμος έγινε μάρτυρας ενός μικρού θαύματος. Το πώς μια αγροτική χώρα με ελάχιστο στρατό μπορεί να αντισταθεί ηρωικά σε έναν πολυάριθμο και καλύτερα εξοπλισμένο αντίπαλο είναι ένα γεγονός που παραμένει μυστήριο από την εποχή των Θερμοπυλών. Σίγουρα όμως, αν η Ελλάδα -είτε από δειλία είτε από συμφέρον- είχε δεχθεί το τελεσίγραφο των Ιταλών την 28η Οκτωβρίου του 1940 ο πόλεμος θα είχε διαφορετική έκβαση με απρόβλεπτες -ιστορικά- συνέπειες.
ΑΘΑΝΑΤΗ ΨΥΧΗ
Τρεμπεσίνα Κορυτσά και Τεπελένι,
Αργυρόκαστρο, Τομόρι και Ιβάν,
τό 'παν όλα πως το δίκιο δεν πεθαίνει
πως την Πίνδο οι εχθροί δεν την περνάν.
Η Ελλάδα μ' ορθωμένο το κεφάλι,
με τραγούδια όπως πάντα γιορτερά,
για μια νίκη εξεκίνησε και πάλι
μ' απλωμένα των γιγάντων τα φτερά.
Και στο μίσος και στη βία καταλύτρα,
το σημάδι της αιώνιας αυγής,
της αγάπης,
της αλήθειας,
οδηγήτρα και το σύμβολο
της Λεύτερης της γης.
Ματωμένα στις ραχούλες μονοπάτια,
κάθε βράχος, κάθε χώμα που πατάς
και καλύβες των ανθρώπων και πα΄λάτια
είχαν γράψει ένα "ταν ή επί τας"
Κι είπε ΟΧΙ ο Λαός στην καταιγίδα
κι είχε μάθει να γκρεμίζει την σκλαβιά,
αλυσόδετη δεν τού 'μοιασε πατρίδα
η ζωή του ήταν μόνο λευτεριά.
Είπε ΟΧΙ κι αντιλάλησεν ως πέρα
ένας ύμνος μια μεγάλη προσευχή.
Κι είπε ΟΧΙ
και το ΟΧΙ στον αγέρα η αθάνατη εγίνηκε ψυχή.
Τα ΟΧΙ θέλουν Μεταξάδες
του Χρήστου Χαρίτου
μέλους της Κεντρικής Επιτροπής του ΛΑ.Ο.Σ.
Ξημερώματα Δευτέρας 28ης Οκτωβρίου 1940.
Ο χωροφύλακας της οικίας Μεταξά στην Κηφισιά ενημερώνει τον Έλληνα πρωθυπουργό ότι θέλει να τον δει ο Γάλλος πρέσβης, καθώς μες το σκοτάδι μπερδεύει τις σημαίες στο αυτοκίνητο του Γκράτσι. Ο Ιωάννης Μεταξάς με το που βλέπει τον Ιταλό πρέσβη, αντί του Γάλλου, καταλαβαίνει.
Ας δούμε πως περιγράφει την σκηνή ο ίδιος ο Γκράτσι στα απομνημονεύματά του:
«Έχω εντολή κ. πρωθυπουργέ να σας κάνω μία ανακοίνωση και του έδωσα το έγγραφο. Παρακολούθησα την συγκίνηση εις τα χέρια και εις τα μάτια του. Με σταθερή φωνή και βλέποντάς με κατάματα ο Μεταξάς μου είπε: αυτό σημαίνει πόλεμο. Του απήντησα ότι αυτό θα μπορούσε να αποφευχθεί. Μου απήντησε ΟΧΙ. Του πρόσθεσα ότι αν ο στρατηγός Παπάγος..., ο Μεταξάς με διέκοψε και μου είπε: ΟΧΙ! Έφυγα υποκλινόμενος με τον βαθύτερο σεβασμό, προ του γέροντος αυτού, που προτίμησε την θυσία αντί της υποδουλώσεως».
Ο Γκράτσι δεν ζει σήμερα για να ακούσει ότι το ΟΧΙ δεν το είπε ο Ιωάννης Μεταξάς αλλά ο Ελληνικός λαός, όπως ισχυρίζονται ανερυθρίαστα διάφοροι παραχαράκτες της ιστορίας. Με αυτό τον τρόπο άρχισε να γράφεται το Έπος του 1940.
Ποιος όμως γνωρίζει τις μεγάλες μορφές εκείνης της εποχής;
Σε ποιο σχολείο μαθαίνουν τον αγώνα του Αρχιστράτηγου Αλέξανδρου Παπάγου, που οδηγήθηκε αργότερα κρατούμενος στο Νταχάου;
Ποιος δάσκαλος αναφέρεται στον πρωθυπουργό - διάδοχο του Μεταξά - Αλέξανδρο Κορυζή, ο οποίος αυτοκτόνησε την Μεγάλη Παρασκευή, 18 Απριλίου 1941, για να μην δει την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα;
Ποιος τιμάει την μνήμη του βασιλόφρονα Αρχιεπισκόπου Χρύσανθου, ο οποίος αρνήθηκε να ορκίσει κατοχική κυβέρνηση και αντικαταστάθηκε από τους Γερμανούς με τον βενιζελικό Δαμασκηνό, ο οποίος δεν είχε τέτοιο «πρόβλημα»;
Ποιος θυμάται την Πηνελόπη Δέλτα, που αυτοκτόνησε την ημέρα που οι Γερμανοί έμπαιναν στην Αθήνα;
Δεν θα ακούσετε κανέναν να τιμάει δημοσίως τους ηγήτορες της Ελλάδος το 1940. Λήθη και βαθύ σκοτάδι σκεπάζει τα πραγματικά περιστατικά της εποχής. Η ιστορία όμως δεν γράφεται με τις μικροπολιτικές σκοπιμότητες του καθενός.
Το ΟΧΙ το είπε ο Ιωάννης Μεταξάς, μόνος του, εκφράζοντας όλο το Έθνος. Ο Ελληνικός λαός στήριξε βεβαίως αυτό το ΟΧΙ με το αίμα του στην Πίνδο και στα βουνά της Βορείου Ηπείρου, στην Πρεμετή και το Αργυρόκαστρο.
Ας συγκρίνουμε την στάση του Ιωάννη Μεταξά όμως με το «η Κύπρος είναι μακριά» του Καραμανλή και το «ευχαριστώ τους Αμερικανούς» του Σημίτη για να έχουμε ένα μέτρο συγκρίσεως στο θέμα της ηγεσίας.
Δεν μπορούμε να λέμε σήμερα ότι τιμάμε την 28η Οκτωβρίου και να μην τιμάμε τους ανθρώπους που την δημιούργησαν. Διότι τα ιστορικά γεγονότα απορρέουν από τους ανθρώπους και τις πράξεις τους, τις αποφάσεις και τον αγώνα τους. Κρύβουμε τους ηγέτες του ΟΧΙ γιατί δεν τολμούμε να συγκριθούμε μαζί τους.
Φοβόμαστε και την απλή έστω αναφορά στα ονόματά τους. Γιατί τα ΟΧΙ σε αυτή την γωνιά της γης θέλουν Μεταξάδες. Χθες, σήμερα, πάντα.
ΑΣΜΑ ΗΡΩΙΚΟ ΚΑΙ ΠΕΝΘΙΜΟ
1. Ήταν ωραίο παιδί.
Την πρώτη μέρα που γεννήθηκε
Σκύψανε τα βουνά της Θράκης να φανεί
Στους ώμους της στεριάς το στάρι που αναγάλλιαζε
Σκύψανε τα βουνά της Θράκης και το φτύσανε
Μια στο κεφάλι, μια στον κόρφο, μια μέσα στο κλάμα του
Βγήκαν Ρωμιοί με μπράτσα φοβερά
Και το σηκώσαν στου βοριά τα σπάργανα.
2. Ήταν γενναίο παιδί
Με τα θαμπόχρυσα κουπιά και το πιστόλι του
Με τον αέρα του άντρα στην περπατηξιά
Και με κράνος του, γυαλιστερό σημάδι
(Φτάσανε τόσο εύκολα μεσ' στο μυαλό
Που δεν εγνώρισε κακό ποτέ του)
Με του στρατιώτες του ζερβά-δεξιά
Και την εκδίκηση της αδικίας μπροστά του
-Φωτιά στην άνομη φωτιά!-
Με το αίμα πάνω από τα φρύδια
Τα βουνά της Αλβανίας βροντήξανε
Ύστερα λιώσαν χιόνι να ξεπλύνουν
Το κορμί του, σιωπηλό ναυάγιο της αυγής
Και το στόμα του, μικρό πουλί ακελάηδιστο
Και τα χέρια του, ανοιχτές πλατείες της ερημίας βρόντηξαν τα βουνά της Αλβανίας
Δεν έκλαψαν
Γιατί να κλάψουν
Ήταν γενναίο παιδί!
ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ
ΑΡXΗΓΟΣ
ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΔΙΑΤΑΓΗ ΤΗΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2002
Αστυνομικοί και Πολιτικοί Υπάλληλοι,
Η επέτειος της 28ης Οκτωβρίου 1940, αποτελεί για μας τους Έλληνες αλλά και την ανθρωπότητα ολόκληρη μια από τις σημαντικότερες και πιο ένδοξες στιγμές της σύγχρονης Ιστορίας.
Είναι η στιγμή που οι Έλληνες απέδειξαν με τον πιο απλό και μεγαλειώδη τρόπο πως το υπέρτατο ιδανικό τους είναι η ελευθερία.
Το τελεσίγραφο της 28ης Οκτωβρίου 1940, με το οποίο η Ιταλία ζητά την ελεύθερη δίοδο των στρατευμάτων της από το Ελληνικό έδαφος, απορρίπτεται από τον τότε πρωθυπουργό, ο οποίος τη συγκεκριμένη στιγμή, γινόταν ο εκφραστής της κοινής θέλησης του ελληνικού λαού.
Το κάλεσμα για την υπεράσπιση των ιερών του έθνους μας, το Πανεθνικό προσκλητήριο δεν βρήκε ούτε έναν Έλληνα αδιάφορο. Όπως ο Λεωνίδας δεν φοβήθηκε τον Ξέρξη, ο Παπαφλέσσας τον Ιμπραήμ, έτσι και ο ελληνικός λαός εκείνες τις κρίσιμες ώρες δεν δείλιασε απέναντι στις ασύγκριτα τεράστιες δυνάμεις του εχθρού σε εξοπλισμό και έμψυχο υλικό. Το ΟΧΙ του ΄40 ακούστηκε σαν την απάντηση του τελευταίου των Παλαιολόγων "Την δε πόλιν ου δίδομεν".
Τα μεγαλύτερα κράτη της Ευρώπης είχαν γονατίσει κάτω από το βάρος της μηχανής του Αξονα. Μέσα σ` αυτή την αβεβαιότητα, το φόβο που έσπερνε ο θάνατος, ήταν ξάφνιασμα για τους λαούς, που αυτή η μικρή γωνιά της γης, τόλμησε να πει το μεγάλο ΟΧΙ
Αβοήθητη, μοναχή στον τιτάνιο αγώνα ξεκίνησε η Ελλάδα να γράψει σελίδες δόξας, αξιοπρέπειας, μεγαλοσύνης.
Και το `40 όπως το 1821 ξεπήδησε μέσα από την ψυχή του Έθνους επιτακτική η κραυγή "Ελευθερία ή Θάνατος".
Η αντίσταση της Ελλάδας κράτησε 216 συνολικά ημέρες.
Ύστερα ήρθαν τα τέσσερα χρόνια της κατοχής. Πείνα, κακομοιριά, θάνατος. Μα όχι υποταγή. Ο αγώνας συνεχίστηκε ανυποχώρητος μέχρι την τελευταία στιγμή που το βάρβαρο πόδι του φασισμού έπαψε να πατάει τα χώματά μας και η Ελληνική Σημαία άρχισε πάλι ν` ανεμίζει στην Ακρόπολη.
Η δημοκρατική ιδέα είχε κερδίσει για άλλη μια φορά τον αγώνα κατά της φασιστικής βίας.
Το νόημα της Εθνικής Επετείου του 1940 είναι ανυπέρβλητο όσο και απλό. Έχει σκοπό να διδάξει τους σημερινούς Έλληνες, να τους γαλουχήσει με το ανυπόταχτο όσο και ακέραιο εκείνο εθνικό φρόνημα που διατήρησε τον Ελληνισμό σε όλο του το μεγαλείο μέχρι σήμερα.
Η Ελληνική Αστυνομία τιμά τις υψηλές ηθικές αξίες, αξιοπρέπεια, εντιμότητα, αγώνα, λευτεριά και εμπνέεται από τους ήρωες του `40 στη συνέχιση του δύσκολου έργου της, για την προάσπιση των δημοκρατικών ελευθεριών και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ο ΑΡΧΗΓΟΣ
ΦΩΤΙΟΣ ΝΑΣΙΑΚΟΣ
Αντιστράτηγος
ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ
1. Σιμά Σας μόνο, εκεί μονάχα πρέπει,
στην πιο αψηλή του μόχτου Σας κορφή,
που τα Έργα δε χωρίζουν από τα Έπη
σα θα' μουνα στο πλάι Σας, αδερφοί,
2. Εκεί που η λόγχη και το Πνέμα είν' ένα,
κ' ένα η ψυχή μαζί με το κορμί,
κι όλα τ' αόρατα φανερωμένα στης Εφόδου την ύστατη ορμή,
3. Εκεί μονάχα, τον υπέρτατο αίνο,
Με του Αισχύλου τον άκρατο σκοπό:
"η Ελλάδα σκώνεται και τρώει τον ξένο",
καθώς θα ορμάτε, θ' άξιζε να πω!
4. Αλλ' αν η λόγχη και το Πνέμα είν' ένα,
λογιάστε το η ψυχή μου πόχει βγει να
Σας προλάβει πιο μπροστά από μένα...
Κι ακούοντας την υπέρτατη κραυγή,
5. ακούοντας τον ακράτητο αυτόν αίνο,
Με του Αισχύλου τον άκρατο σκοπό:
"η Ελλάδα σκώθηκε και τρώει τον ξένο",
πέστε πως ήρτα αυτού να Σας τον πω!
Α. ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ
28ηΟκτωβρίου 1940
Ήταν 15 Αυγούστου του 1940.
Ο λαός της Ελλάδας προσκυνούσε ταπεινά την Δέσποινα του Αρχιπελάγους στην Τήνο όταν το ιταλικό υποβρύχιο χτύπησε ύπουλα και βύθισε το αντιτορπιλικό «Έλλη» με τους φτωχούς προσκυνητές, τις γυναίκες, τους γερόντους και τ' άρρωστα παιδιά.
Κι ήταν πικρό χάραμα της 28ης Οκτωβρίου του 1940 όταν οι σειρήνες με το τρομακτικό ουρλιαχτό τους ανακοίνωναν στο Πανελλήνιο ότι η φασιστική Ιταλία με έγγραφο τελεσιγραφικό ζητούσε από τον πρωθυπουργό της Ελλάδας να της παραχωρήσει τμήματα του εδάφους της.
Και η απάντηση της Ελληνικής κυβέρνησης ήταν το λακωνικό μα περίτρανο «ΟΧΙ». Ένα «ΟΧΙ» που το στήριξε ο Ελληνικός λαός με πρωτοφανή προθυμία και αυταπάρνηση, απλά και αυτονόητα σαν φυσιολογική εκδήλωση της Ελληνικής ψυχής όπως αυτή διαπλάστηκε ανάμεσα στους αιώνες. Γιατί τα μεγάλα κεφάλαια της Ελληνικής ιστορίας αρχίζουν και τελειώνουν με ένα μεγάλο «ΟΧΙ».
Ο πόλεμος είναι πια πραγματικότητα. Τα παιδιά της πατρίδας μας, συνεπή με την ιστορία του έθνους, ανάμεσα σε χαρμόσυνες κωδωνοκρουσίες, με το χαμόγελο στα χείλη, τραγουδώντας, ρίχνονται στο πανηγύρι του πολέμου με ασυγκράτητο ενθουσιασμό. Ούτε ο βαρύς χειμώνας, ούτε η δύναμη του ισχυρού αντιπάλου, ούτε κι αυτός ο θάνατος ακόμα ανακόπτουν την ορμή τους Η νίκη αρχίζει να φτερουγίζει πάνω από τα ελληνικά όπλα από τις πρώτες ακόμα στιγμές που έληγε το ιταλικό τελεσίγραφο. Από εκείνο το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου του 1940, αρχίζει η απογείωση της ελληνικής ψυχής για να μεταρσιωθεί σε άφταστα ύψη δόξας και ηρωισμού. Δεν έμεινε γωνιά της γης με Έλληνες που το «ΟΧΙ» να μην δονήσει την Ελληνική καρδιά και να εμφυσήσει θερμή την πνοή της αντίστασης.
Οι αναγγελίες των νικών διαδέχονται η μια την άλλη. Τα δάση της Πίνδου γεμίζουν από Ιταλούς νεκρούς. Την 21η Νοεμβρίου καταλαμβάνεται η Κορυτσά ενώ ακολουθούν οι καταλήψεις της Μοσχόπολης, του Πόγραδετς, της Πρεμετής, των Αγίων Σαράντα, του Δελβίνου και του Αργυροκάστρου για να ολοκληρωθούν με την κατάληψη της ηρωικής Χειμάρας και της Κλεισούρας.
Οι καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα ανεβάζοντας κατακόρυφα το ηθικό του λαού και του ανδρειωμένου στρατού μας. Η υποδουλωμένη μέχρι τότε Ευρώπη παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα την μικρή Ελλάδα που τολμά να αντιταχθεί με το μικρό της ανάστημα και την μεγάλη καρδιά, αλλά και με την αυτοπεποίθηση την οποία γεννά η ιδέα της τιμής και της Ελευθερίας στη πολεμόχαρη βία του Ιταλικού φασισμού. Οι νίκες των Ελλήνων ηλεκτρίζουν πια κάθε αγνή συνείδηση της ανθρωπότητας, ενώ εκπέμπουν μια λάμψη απείρου ηθικής εκτάσεως σ' όλη την οικουμένη.
Σύσσωμος ο παγκόσμιος τύπος ασχολείται με τα Ελληνικά κατορθώματα και παρομοιάζει τους αγώνες της Ελλάδας κατά του Μουσολίνι με τον αγώνα του Λεωνίδα των Θερμοπυλών κατά του Ξέρξη.
Η γενναιοψυχία των Ελλήνων φωτίζει σαν ήλιος φωτεινός ένα σκοτεινό κόσμο. Στα χιονοσκέπαστα βουνά της Πίνδου μέσα σ' ένα βαρύ και αδυσώπητο χειμώνα, οι λόγχες των ευζώνων ορμούν ακάθεκτα, απτόητα εμπρός στο βωμό της θυσίας με εύψυχο θάρρος και απόλυτη πίστη στα μεγάλα ιδανικά κατατροπώνοντας τον εχθρό.
Αλλά τα ανδραγαθήματα των Ελλήνων ηρώων δεν περιορίζονται μόνο στη στεριά Τα υποβρύχια Αδρίας, Παπανικολής, Λάμπρος Κατσώνης, Πρωτέας, Τρίτωνας και ο εμπορικός στόλος εκδικούνται περίλαμπρα τον εγκληματικό τορπιλισμό της «Έλλης». Στο έργο τους αυτό βοηθά και η γενναία αεροπορία μας με τις επιτυχείς αναγνωρίσεις και τους βομβαρδισμούς. Σπουδαία και η συμβολή του άμαχου πληθυσμού και ιδίως ο άξιος κάθε έξαρσης υπέροχος ηρωισμός των γυναικών της Πίνδου, οι οποίες αψηφώντας κάθε κίνδυνο και κόπο μεταφέρουν πολεμοφόδια, τροφές και νερό σε μέρη δύσβατα συντελώντας έτσι με την αυτοθυσία τους στην επιτυχή δράση του Εθνικού στρατού.
Έτσι, η φασιστική επίθεση των Ιταλών αποτυγχάνει παταγωδώς με τέτοιο περίλαμπρο τρόπο και ο ιταλικός στρατός συντρίβεται οριστικά.
Ο ρόλος όμως των ελληνικών όπλων δεν τελειώνει εδώ στα βουνά της Αλβανίας. Ένα δεύτερο « ΟΧΙ» ακολουθεί αυτό της 28ηςΟκτωβρίου ενάντια αυτή τη φορά στο Γερμανό δικτάτορα Χίτλερ που κλήθηκε να βοηθήσει τους Ιταλούς συμμάχους του. Πάνω στα οχυρά της Μακεδονίας και της Θράκης, στο Ρούπελ, στο Περιθώρι, στο Λίσσε, στον Εχίνο γράφονται νέες σελίδες άφταστης δόξας Επτά μήνες η αιματοβαμμένη Ελλάδα πάλεψε ολομόναχη σαν λιοντάρι στο μέσο ενός κολοσσιαίου και τρομερού Κυκλώνα. Ώσπου η αντοχή της εξαντλήθηκε με αποκορύφωμα τη βεβήλωση της αιώνιας Ακρόπολης των Αθηνών όταν υψώθηκε στην κατοικία των αρχαίων Ολύμπιων Θεών η σημαία του άδικου νικητή με τον αγκυλωτό σταυρό.
Ήταν 6 Απριλίου του 1941 όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν την Αθήνα. Μια κατοχή που κράτησε 3 ολόκληρα μαρτυρικά χρόνια. Εκατόμβες αθώων ψυχών χάνουν τη ζωή τους από βασανιστήρια, πείνα, κακουχίες στα Καλάβρυτα, το Δίστομο, στο Κάνδανο της Κρήτης και αλλού. Χωριά καίγονται. Αρχαία μνημεία βεβηλώνονται, πλουτοπαραγωγικές πηγές καταστρέφονται. Αλλά η αδάμαστη ψυχή των Ελλήνων πάντοτε επιβλητική και περήφανη δεν κάμπτεται. Παρά τις τρομερές πιέσεις, βάσανα και εκτελέσεις το Ελληνικό πνεύμα αντιστέκεται στη φρικτή δουλεία. Παραμένει ατάραχο και αδέσμευτο ενώ ο έρωτας για την ελευθερία γιγαντώνεται και η Εθνική ενότητα αντλεί καρτερία για αμείλικτο κατά των αξονικών δυνάμεων αγώνα ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ. Ακολουθεί η μάχη της Κρήτης. Οι λεοντόκαρδοι Κρήτες με την απαράμιλλη αγωνιστικότητα τους αντιστάθηκαν γενναία στην Γερμανική βαρβαρότητα, κατορθώνοντας έτσι να καθυστερήσουν τις πολεμικές επιχειρήσεις του Γερμανικού αρχηγείου.
Τέλος στις 12 Οκτωβρίου του 1944 η Γερμανική κατοχή τελειώνει. Η Αθήνα απελευθερώνεται. Η γαλανόλευκη κυματίζει ξανά στον Ιερό βράχο της Ακρόπολης. Το τέλος της τραγωδίας του πολέμου βρήκε τους Έλληνες πληγωμένους αλλά όρθιους. Ο Ελληνικός λαός πάντα πρωτοπόρος έλαμψε στην ιστορία των αιώνων με το θάρρος του και τη ζωτικότητά του. Απέδειξε για μια ακόμα φορά σ' όλη την οικουμένη ότι όταν ένα έθνος μπορέσει να κινηθεί ολόψυχα για τη δικαίωση της ανθρώπινης λαχτάρας για την ελευθερία τότε πραγματοποιεί τον ενδοξότερο θρίαμβο της Αρετής και θεμελιώνει το λαμπρότερο εγκόσμιο μεγαλείο.
Εκεί τοποθετείται η ιστορική αξία της 28ης Οκτωβρίου του 1940 Όσοι κατέχουν το βαθύτερο νόημα της ιστορίας γνωρίζουν ότι το Ελληνικό «ΟΧΙ» του "40 δεν ήταν συμπτωματική εκδήλωση περιστάσεων, αλλά συνειδητή έκφραση πεποιθήσεων ριζωμένων από μακρούς αιώνες στα σπλάχνα της Φυλής μας.
Πολιτογραφημένη είναι από τρεις χιλιετίες η Ελευθερία στη μικρή μας χώρα Αυτή τη βραχώδη, κυματόδαρτη Ευρωπαϊκή γωνιά της Μεσογείου διάλεξε η Μοίρα για θέατρο των μεγαλύτερων αγώνων του πολιτισμού. Εδώ υψώθηκαν δια μέσου των αιώνων τα λαμπρότερα τρόπαια του πνεύματος, του θριάμβου της δημοκρατίας.
Τα ωραιότερα σύμβολα που γαλβανίζουν τις πολιτισμένες ψυχές όλου του κόσμου, φέρνουν τα ονόματα του Μαραθώνα, των Θερμοπυλών, της Σαλαμίνας, φέρνουν το όνομα του Μεσολογγίου.
Στα βουνά της Αλβανίας το όνομα της ΠΙΝΔΟΥ υψώθηκε ιερό σύμβολο των ελεύθερων λαών και των ελεύθερων ανθρώπων σε στιγμές αγωνίας και απόγνωσης. Η πολεμόχαρη βία του Άξονα έγραψε πάνω στο στήθος της υποδουλωμένης Ευρώπης το περίκαυστο «ΝΑΙ» της υποταγής. Και μόνο η φτωχή μας χώρα τόλμησε να υψώσει το γυμνό της χέρι και να χαράξει στον ουρανό με την φλόγα της πίστης και με το αίμα της θυσίας το αθάνατο «ΟΧΙ» της Ελευθερίας, Ένα «ΟΧΙ» που δεν το κράτησε για τον εαυτό της η Ελληνική ψυχή. Σύμφωνα με την προαιώνια υψηλή της παράδοση το χάρισε αιματόβρεχτο και δαφνοστόλιστο σ' όλους τους Ελεύθερους λαούς της Γης
Δεν αναφέρεται στην ιστορία των Εθνών πιο λακωνικό, πιο εύγλωττο αλλά και πιο πειστικό παγκόσμιο κήρυγμα. Δύο μόνο συλλαβές το αποτελούσαν: «ΟΧΙ». Κι όμως οι δυο αυτές συλλαβές είχαν την δύναμη να διασπάσουν τον ψυχικό πυρήνα της Ανθρωπότητας. Ανατίναξαν μ' αυτές στον αέρα τον σιδηροπαγή μηχανισμό της υλικής βίας, και ανύψωσαν στα ζοφερά μεσούρανα του πλανήτη μας την ηλιοστάλακτη σημαία της ηθικής πίστης. Ο Ελληνικός σπινθήρας αναφλόγισε ξανά, στα βασανισμένα στήθη εκατομμυρίων ανθρώπων, την μισοσβυσμένη θρυαλλίδα της Ελπίδας.
Την 28ηΟκτωβρίου του 1940 η Ελλάδα βροντοφώνησε: «ΟΧΙ»! Δεν θα ποδοπατηθούν οι ιερές αρχές της Ελευθερίας, της Δικαιοσύνης, της Αξιοπρέπειας. «ΟΧΙ»! Δεν θα στερηθεί κανείς λαός το αναφαίρετο δικαίωμα που καλείται "αυτοδιάθεση". «ΟΧΙ»! Δεν θα γίνουν οι πολιτισμένοι λαοί σιωπηροί συνένοχοι βαρύτατης προσβολής των Ιερών Συμβόλων του Χριστιανισμού και μαζί της Εθνικής τιμής των πρωτοπόρων της συμμαχικής νίκης. «ΟΧΙ»! Την ηθική ανατροφή που έδωσε σ' όλους τους λαούς του κόσμου το αίμα της μεγάλης θυσίας, δεν θα την ανατρέψουν οι στενόκαρδοι υπολογισμοί χαμηλών παρασκηνιακών συμφερόντων.
Με το ίδιο «ΟΧΙ» θ απαντήσουμε και εμείς οι νεοέλληνες σε κάθε ατιμωτική ξενοκίνητη πρόκληση εμποτισμένοι με το ιστορικό νόημα της 28ης Οκτωβρίου. «ΟΧΙ»! Δεν ήταν ψέμα όσα πιστέψανε οι ήρωες του 1940. Η Δημοκρατία, η Ελευθερία, η Δικαιοσύνη, η Αξιοπρέπεια είναι ιδεώδη αθάνατα, είναι δυνάμεις ακατάλυτες. Θριάμβευσαν ανά τους αιώνες και θα εξακολουθούν να θριαμβεύουν όσο υπάρχουν αθάνατες Ελληνικές ψυχές ανένδοτες να καταπνίξουν το θάρρος τους, να στραγγαλίσουν την Ανδρεία τους, ν' απαρνηθούν την Ελευθερία τους.
Ας είναι ευλογημένες οι στιγμές εκείνης της ημέρας και η ανάμνηση τους ας αποτελέσει για το Έθνος το αιώνιο έμβλημα αδιάσπαστης ενότητας και σύμπνοιας και αιώνια πηγή των υψηλότερων και ευγενέστερων υπέρ της ανθρωπότητας εμπνεύσεων.
Δημητσάνα 2005
Σοφιανοπούλου Χρυσάνθη
Νηπιαγωγός
ΤΩΝ ΕΧΘΡΩΝ ΤΑ ΦΟΥΣΑΤΑ
Των εχθρών τα φουσάτα περάσαν
σαν το λίβα που καίει τα σπαρτά
με κανόνια τις πόλεις χαλάσαν
μας ανάψαν φωτιές στα χωριά. (δίς)
Μα οι εχθροί μας πια τώρα σκορπίσαν
και ξανάρθε για μας λευτεριά
για να φτιάξουμε τα όσα γκρεμίσαν
ας κοιτάξουμε πλέον μπροστά (δίς)
Η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει
δεν τη σκιάζει φοβέρα καμμιά
μόνο λίγο καιρό ξαποστάινει
και ξανά προς τη δόξα τραβά
ΟΙ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΟΥ ΕΠΟΥΣ ΤΟΥ ΣΑΡΑΝΤΑ
ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΑΤΩΝ ΤΥΠΟΥ ΚΑΙ ΑΝΕΚΔΟΤΩΝ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ 1940-41
Οι Έλληνες επέφεραν την πρώτη πραγματική ήττα των κατά ξηράν δυνάμεων του Άξονος. Και αν ακόμη συντριβόταν αύριο η Ελλάς, η στρατιωτική της συμβολή θα έμενε αμείωτη. Θα είναι η δόξα της νεώτερης Ελλάδος ότι διέλυσε την παντοδυναμία του Άξονος και ότι έδωσε σε όλους τους ελεύθερους ανθρώπους απόδειξη της αξίας της δημοκρατίας.εφ. The New York Times, 28-11-1940
Η Ελλάς αποτελεί για όλο τον κόσμο παράδειγμα γενναιότητας.
Εν ονόματι του φιμωθέντος αλλά ζώντος γαλλικού λαού οι ελεύθεροι Γάλλοι απευθύνουν χαιρετισμόν προς τον ελληνικό λαό μαχόμενον δια την ελευθερίαν. Η 25/3/41 ευρίσκει την Ελλάδα εις το απώγειον της ηρωικής προσπαθείας της και εις την κορυφήν της δόξης. Ουδέποτε από της Σαλαμίνος υπήρξε Ελλάς μεγαλυτέρα και ενδοξοτέρα από σήμερον. Στρατηγός Charles De Gaulle, Γαλλία
Επολεμήσατε άοπλοι εναντίον πανόπλων και ενικήσατε. Επολεμήσατε μικροί εναντίον μεγάλων και επικρατήσατε. Δεν ήτο δυνατόν να γίνει αλλιώς, διότι είσθε Έλληνες. Ως Ρώσσοι εκερδίσαμε χάριν εις την θυσίαν σας χρόνον δια να αμυνθώμεν. Σας ευγνωμονούμεν. Ραδιοφωνικός Σταθμός Μόσχας, 27-4-1942
Δεν ηττήθητε, αλλά κατεβλήθητε κατόπιν ενός αγώνος, όστις σας εκάλυψε με τιμήν. Antony Eden, Αγγλία, 10-5-1941
9 Απριλίου 1941: Οι Έλληνες μάχονται πολύ γενναία. Απαγορεύω στον Τύπο να τους υποτιμά, να τους δυσφημεί... Ο Fuhrer θαυμάζει την ανδρεία των Ελλήνων. Λυπάται που αναγκάστηκε να πολεμήσει εναντίον τους.Από το ημερολόγιο του Joseph Goebbels
“Αδυνατώ νά δώσω τό δέον εύρος τής ευγνωμοσύνης πού αισθάνομαι γιά τήν ηρωική αντίσταση τού Λαού καί τών ηγετών τής Ελλάδος.”(Από ομιλία του στό Γαλλικό Κοινοβούλιο μετά τήν λήξη τού Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.) Κάρολος ντέ Γκώλ, Charles de Gaulle 1890-1970
Πρόεδρος τής Γαλλικής Δημοκρατίας 1958-1969, αρχηγός τής Γαλλικής Αντίστασης κατά τόν Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
“Η Ελλάδα είναι τό σύμβολο της μαρτυρικής υποδουλωμένης, ματωμένης, αλλά ζωντανής Ευρώπης & Ποτέ μιά ήττα δέν υπήρξε τόσο τιμητική γιά κείνους πού τήν υπέστησαν” (Από μήνυμά του πού απηύθυνε από τό BBC τού Λονδίνου στούς υποδουλωμένους λαούς τής Ευρώπης στίς 28 Απριλίου 1941, ημέρα πού ό Χίτλερ κατέλαβε τήν Αθήνα ύστερα από πόλεμο 6 μηνών κατά τού Μουσολίνι καί έξι εβδομάδων κάτα τού Χίτλερ.)
Μωρίς Σουμάν, Maurice Schumann 1911-1992 Υπουργός των εξωτερικών τής Γαλλίας 1969-1973, Μέλος τής Γαλλικής Ακαδημίας 1974
“Λυπάμαι διότι γηράσκω καί δέν θά ζήσω επί μακρόν διά νά ευγνωμονώ τόν
Ελληνικόν Λαόν, τού οποίου ή αντίστασις έκρινε τόν 2ον Παγκόσμιον Πόλεμον.”(Από ομιλία του πού μετέδωσε ο ραδιοφωνικός σταθμός Μόσχας τήν 31 Ιανουαρίου 1943 μετά τήν νίκη τού Στάλιγκραντ καί τήν συνθηκολόγηση τού στρατάρχου Paulus.)
Στάλιν, Joseph Vissarionovich Tzougasvili Stalin 1879-1953
Αρχηγός τής Σοβιετικής Ενώσεως από τό 1924 έως 1953
“Εάν ό Ρωσικός λαός κατόρθωσε να ορθώσει αντίσταση μπροστά στίς πόρτες τής
Μόσχας, νά συγκρατήσει καί νά ανατρέψει τόν Γερμανικό χείμαρρο, τό οφείλει στόνΕλληνικό Λαό, πού καθυστέρησε τίς Γερμανικές μεραρχίες όλον τόν καιρό πού θά μπορούσαν νά μας γονατίσουν. Η γιγαντομαχία τής Κρήτης υπήρξε τό κορύφωμα τής Ελληνικής προσφοράς.”(Απόσπασμα από τά απομνημονεύματά του γιά τόν Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.) Γεώργης Ζουκώφ, Georgy Constantinovich Joucov 1896-1974 Στρατάρχης τού Σοβιετικού Στρατού
“Ο πόλεμος μέ τήν Ελλάδα απέδειξεν ότι τίποτε δέν είναι ακλόνητον είς τά
στρατιωτικά πράγματα καί ότι πάντοτε μάς περιμένουν εκπλήξεις.”(Από λόγο πού
εκφώνησε στίς 10/5/1941.) Μπενίτο Μουσολίνι, Benito Mousolini 1833-1945
Πρωθυπουργός τής Ιταλίας 1922-1945
“Χάριν τής ιστορικής αληθείας οφείλω νά διαπιστώσω ότι μόνον οί Ελληνες,
εξ’ όλων τών αντιπάλων οί οποίοι μέ αντιμετώπισαν, επολέμησαν μέ παράτολμον
θάρρος καί υψίστην περιφρόνησιν πρός τόν θάνατον….”(Από λόγο πού εκφώνησε στίς 4 Μαίου 1941 στό Ράιχσταγκ.) Αδόλφος Χίτλερ, Hitler 1889-1945
Αρχηγός τού Γερμανικού κράτους 1933-1945
μπορούμε να πούμε εμείς τώρα, είναι ότι η Ελλάς έδωσε αλησμόνητο μάθημα στόν
Μουσολίνι, ότι αυτή υπήρξε η αφορμή τής επανάστασης στήν Γιουγκοσλαβία, ότι αυτή εκράτησε τούς Γερμανούς στό ηπειρωτικό έδαφος καί στήν Κρήτη για έξι εβδομάδες, ότι αυτή ανέτρεψε τήν χρονολογική σειρά όλων τών σχεδίων τού Γερμανικού Επιτελείου καί έτσι έφερε γενική μεταβολή στήν όλη πορεία τού πολέμου καί ενικήσαμε.”(Από λόγο του στό Βρετανικό κοινοβούλιο στίς 24/09/1942.)
Σέρ Αντονυ Ηντεν, Sir Robert Antony Eden 1897-1977
Υπουργός Πολέμου καί Εξωτερικών της Βρεταννίας 1940-1945,
Πρωθυπουργός της Βρεταννίας 1955-1957
“Η λέξη ηρωισμός φοβάμαι ότι δέν αποδίδει τό ελάχιστο εκείνων τών πράξεων
αυτοθυσίας τών Ελλήνων, πού ήταν καθοριστικός παράγων τής νικηφόρου εκβάσεως τού κοινού αγώνα τών εθνών, κατά τόν Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, διά τήν ανθρώπινη ελευθερία καί αξιοπρέπειαν.”
“Εάν δέν υπήρχε η ανδρεία τών Ελλήνων καί ή γενναιοψυχία τους, ή έκβαση τού
Β’ Παγκόσμιο Πολέμου θά ήταν ακαθόριστη.”(Από ομιλία του στό Αγγλικό κοινοβούλιο στίς 24 Απριλίου 1941.)
“Μέχρι τώρα λέγαμε ότι οί Ελληνες πολεμούν σάν ήρωες. Τώρα θά λέμε: Οί
ήρωες πολεμούν σάν Έλληνες.”(Από λόγο πού εκφώνησε από τό BBC τίς πρώτες ημέρες τού Ελληνοιταλικού πολέμου.)
“Μαχόμενοι οί Έλληνες εναντίον τού κοινού εχθρού θά μοιρασθούν μαζί μας τά
αγαθά τής ειρήνης.”(Από λόγο πού εξεφώνησε στίς 28 Οκτωβρίου 1940, όταν επετέθη ή Ιταλία κατά τής Ελλάδας.)
Τσώρτσιλ, Winston Churchil 1874-1965
Πρωθυπουργός τής Μεγάλης Βρετανίας κατά τόν Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
“Δέν θά ήταν υπερβολή νά πούμε ότι ή Ελλάς ανέτρεψε τό σύνολο τών σχεδίων
τής Γερμανίας εξαναγκάσασα αυτήν νά αναβάλει γιά έξι εβδομάδες τήν επίθεση κατά τής Ρωσίας. Διερωτώμεθα ποιά θά ήταν ή θέση τής Σοβιετικής Ενώσεως χωρίς τήν Ελλάδα.”(Από ομιλία του στό Βρετανικό κοινοβούλιο στίς 28 Οκτωβρίου 1941.)
Σέρ Χάρολδ Αλεξάντερ, Sir Harold Leofric George Alexander 1891-1969
Βρετανός Στρατάρχης κατά τόν Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο
“Ο μεγαλοπρεπής αγών τής Ελλάδος, υπήρξε ή πρώτη μεγάλη καμπή τού Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.”(Από λόγο του στο κοινοβούλιον τόν Μάιον 1945.) Γεώργιος ΣΤ’ (1898-1952) Βασιλεύς τής Μεγάλης Βρετανίας 1936-1952
Εις τήν Ελλάδα παρασχέθη τήν 28ην Οκτωβρίου 1940 χρόνος τριών ωρών διά ν’
αποφασίσει πόλεμον ή ειρήνην, αλλά καί τριών ημερών ή τριών εβδομάδων ή και
τριών ετών προθεσμία νά παρείχετο, ή απάντησις θά ήτο ή ίδια.”
“Οί Έλληνες εδίδαξαν δία μέσου τών αιώνων τήν αξιοπρέπειαν. Οταν όλος ό
κόσμος είχε χάσει κάθε ελπίδα, ό Ελληνικός λαός ετόλμησε νά αμφισβητήσει τό
αήττητον τού γερμανικού τέρατος αντιτάσσοντας τό υπερήφανον πνεύμα τής
ελευθερίας.”(Από ραδιοφωνικό λόγο πού εξεφώνησε στίς 10/6/1943.)
“Ο ηρωικός αγών τού ελληνικού λαού κατά τής επιθέσεως τής Γερμανίας, αφού
τόσον παταγωδώς ενίκησε τούς Ιταλούς στήν απόπειρά τους νά εισβάλλουν στό
ελληνικό έδαφος, γέμισε μέ ενθουσιασμό τίς καρδιές τού αμερικανικού λαού καί
εκίνησε τήν συμπάθειά του. Πρό ενός καί πλέον αιώνος, κατά τόν πόλεμον τής
ελληνικής ανεξαρτησίας, τό εθνος μας εξέφρασε τήν φλογερή του συμπάθεια γιά τούς Ελληνες καί ευχότανε γιά τήν ελληνική νίκη ….”(Δήλωσή του στό Υπατο Συμβούλιο τής Αχέπα στίς 25/04/1941, πού μεταδώθηκε ραδιοφωνικά από τόν Λευκό Οίκο.)
Φραγκλίνος Ρούσβελτ, Roosvelt 1882-1945
Πρόεδρος τών Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής 1932-1945
10 Απριλίου 1941, μετά τήν Συνθηκολόγηση μέ τήν Γερμανία παραδίδονται τά
οχυρά Παλιουριώτες καί Ρούπελ. Οί Γερμανοί εκφράζουν τόν θαυμασμό τους στούς Ελληνες στρατιώτες, δηλώνουν ότι αποτελεί τιμή καί υπερηφάνεια τό ότι είχαν σάν αντίπαλο έναν τέτοιο στρατό καί ζητούν από τόν Ελληνα διοικητή νά επιθεωρήση τόν Γερμανικό στρατό ώς ένδειξι τιμής καί αναγνωρίσεως! Η Γερμανική Σημαία υψώνεται μόνο μετά τήν πλήρη αποχώρηση τού Ελληνικού Στρατού.
“Ενας Γερμανός αξιωματικός τής αεροπορίας εδήλωσε στόν διοικητή τής ομάδος
μεραρχιών Ανατολικής Μακεδονίας αντιστράτηγον Δέδε ότι ό Ελληνικός Στρατός ήταν ό πρώτος στρατός στόν οποίον τά στούκας δέν προκάλεσαν πανικό. “Οι στρατιώται σας” είπε, ”αντί νά φεύγουν αλλόφρονες, όπως έκαναν είς τήν Γαλλία καί τήν Πολωνία, μας επυροβόλουν από τας θέσεις των.”
may the force be with you
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου